Als moeder, oma en leerkracht maak ik veel problemen rond de opvoeding van baby’s, peuters, kleuters en oudere kinderen mee. Slaapproblemen bij dreumes peuters en kleuters is een veel voorkomend probleem. In mijn vorige blog: Eetproblemen dreumes, peuter en kleuter, beschreef ik o.a. al de 20 beste tips om van moeilijke eters, gezonde eters te maken. Hierover kreeg ik veel positieve reacties. Dit is ook de reden dat ik je mijn ervaringen en kennis over het oplossen van slaapproblemen bij dreume, peuter en kleuter wil doorgeven. Daarom nu de 20 bed-tijd-tips voor kinderen met slaapproblemen.

Iedereen is anders

Wij hebben 3 kinderen. (Inmiddels zijn ze alle 3 al volwassen en de oudste heeft zelf al een peuter en een kleuter). De oudste is een meisje en had als baby al gemiddeld minder slaap nodig dan haar leeftijdsgenootjes. Als je ouder bent van je eerste kindje luister je teveel naar goedbedoeld advies.

Mijn vriendin had een baby van dezelfde leeftijd, die veel meer sliep. Zij hield een strak schema aan van slapen, voeden en wakker zijn. Ik gaf borstvoeding en dan ben je bij je eerste kindje misschien wat onzeker. Hoeveel heeft ze gedronken, heeft ze alweer honger, of heeft ze juist krampjes van iets dat ik zelf gegeten heb? Ook ben ik een ander mens dan mijn vriendin en het hanteren van een strak schema paste niet bij mij. Juist door het proberen van alle verschillende tips van familie en vrienden, bracht ik meer onrust in het leventje van onze dochtertje dan goed was.

Onze 2de en 3de kinderen zijn 2 jongens. In het begin sliepen ze net zo slecht, of nog slechter als onze oudste. Totdat we de tips van anderen minder belangrijk vonden.  We zochten onze eigen weg en gingen tips en regels gebruiken die bij onze kinderen en bij ons pasten. Deze tips heb ik voor u op een rijtje gezet, aangevuld met wat ik als leerkracht en als oma erbij geleerd heb. Onthoud dat het belangrijk is een keus te maken uit deze tips. Deze als gewoonte gedurende minimaal 14 dagen te gebruiken, voordat u het opgeeft en het slaappatroon weer gaat veranderen.

Consequent gedrag en liefde van de ouders geven de kinderen structuur, rust, veiligheid en het gevoel dat je geliefd bent. Dit is de basis voor alle kinderen om op te groeien! 

20 Tips slaapproblemen peuters en kleuters:

1 Bedtijd routine bij slaapproblemen

Maak het naar bed gaan een beetje saai. Voor baby’s: de fles of de borst, dan klaarmaken voor het slapen, pyjama of slaapzak aan, tandjes poetsen en wassen, 5 minuten boekje lezen en dan naar bedje, kusje, welterusten. Voor peuters kan de bedtijd routine hetzelfde zijn, maar is het verstandig om niet direct na het eten naar bed te gaan. Veel kinderen worden slaperig van een badje, vooral als er een beetje lavendelolie in het badwater zit, plan dit dan in je routine in. Als je kind eenmaal aan deze routine gewend is, maakt zijn lichaam automatisch het slaaphormoon:  melatonine aan, zodra je met het ritueel begint. Maak het niet te luidruchtig en te vrolijk, want dan werkt het averechts.

2 Oververmoeid

Zorg dat je baby, dreumes peuter of kleuter niet oververmoeid is, als het naar bed gaat. Door het stresshormoon zal uw kind juist moeilijker inslapen en onrustiger slapen. Zo kunnen slaapproblemen gaan ontstaan. Om u een richtlijn te geven heb ik een slaapschema voor u opgesteld:

Er zijn natuurlijk kinderen die uitzonderingen zijn en meer of minder zullen slapen. Belangrijk is dat ze een vast slaapritme hebben en niet oververmoeid naar bed gaan.

3 In slaap wiegen

Veel ouders vinden het heerlijk om hun baby in de armen in slaap te wiegen. Als na verloop van tijd blijkt dat uw kindje zonder wiegen niet meer in slaap valt, zou je dat af moeten bouwen. Je kan dan je baby eerst gewoon stil in je armen in slaap laten vallen. Wanneer dit goed gaat, bouw je het verder af door bij het bedje te  blijven tot het slaapt en daarna in de buurt van de slaapkamer te blijven tot het slaapt.

4 Leg je peuter of kleuter wakker in bed

Het is erg verwarrend voor een kind om op de bank, bij mama in slaap te vallen en op een andere plaats (bedje) wakker te worden. Ze mogen natuurlijk wel slaperig zijn, maar ze moeten wel beseffen dat ze in bed in slaap vallen.

5 Slaapritme

Mensen hebben een bepaald slaapritme, waarin ze enkele periodes gedurende de nacht een lichtere slaap hebben of even wakker worden. Volwassenen merken dit niet altijd, maar kinderen moeten leren om dan zelf weer in slaap te vallen. Als je hoort dat je kind  ’s nachts wakker is, spring dan niet meteen uit bed, maar wacht 1minuut, voordat je naar je kind gaat om hem te helpen weer te gaan slapen. De volgende nacht wacht je 2 minuten en daarna 3 enz. Je hoort aan het huilen of er echt iets aan de hand is en wanneer je wel direct naar je kind moet. Op deze manier verstoor je het slaapritme van je kind niet, maar leer je hem zelf weer in te slapen, zodat er geen slaapproblemen ontstaan.

6 Verlatingsangst bij slaapproblemen

Als een baby ongeveer 8 maanden oud is, kan hij verlatingsangst krijgen. Dan kan het zijn dat, ook al sliep hij eerder goed, je kind nu slaapproblemen krijgt. Waarschijnlijk heb je al gemerkt dat je baby in deze periode plotseling kan gaan huilen als hij een vreemd gezicht ziet. In deze periode hechten baby’s zich nóg meer aan mama en papa en het klinkt logisch dat ze het moeilijk zullen vinden om van hen gescheiden te worden. Je begrijpt dat het niet goed is voor je kindje om het net zolang te laten huilen, totdat het uitgeput in slaap zal vallen. Beter is het, om bij je baby te blijven, het gerust te stellen en zo langzamerhand het slaapkamertje weer te verlaten. Ook kunnen baby’s al troost vinden bij een pop of een knuffeldier. 

7 Bang in het donker

Ook kunnen kinderen die eerst heerlijk de nacht door sliepen, plotseling slaapproblemen krijgen. Vaak heeft dit een andere reden. Op jonge leeftijd weet een kind het verschil tussen fantasie en werkelijkheid niet goed. Je kind kan dan bang zijn in het donker of denken dat er boeven of monsters zijn.

Je begrijpt dat het niet goed is om dan je kind alleen te laten en maar te laten huilen. Stel je kind gerust en blijf in de buurt van het bedje. Daarna kan je het beste niet meer praten en ook niet meer naar je kind kijken. Alleen door er te zijn, zal je kind gerustgesteld zijn en weer in slaap vallen. Als dat zo is kan je voorzichtig buiten het kamertje even wachten, als je kind, dan toch niet helemaal vast sliep, weet hij dat je in de buurt bent.  Zo zal hij weten dat je in de buurt bent. Je kan er voor kiezen om een nachtlampje aan te laten. Binnen een paar dagen zal het zo zijn dat uw kind weer gerustgesteld is en zelf in slaap kan vallen.

Het volgende nachtlampje kan in verschillende kleuren zacht licht geven. Zo wordt dit vosje een vriendje van je kind als hij moeilijk in slaap valt of ’s nachts wakker wordt.

8 Kijk door de ogen van je peuter/kleuter

Kinderen hebben vaak een geweldige mooie slaapkamer. Soms in een bepaald thema b.v. dino’s of Spiderman, unicorn… Toch is het goed hier eens extra naar te kijken. Is het kamertje ook rustgevend? Zijn de muren niet te druk met behang van bv cars, of my little pony? Staat het speelgoed niet te uitnodigend in het zicht? Kijk eens door de ogen van uw kind op ooghoogte en slaaphoogte de kamer rond, ook als het schemerig is, of donker. Word jij rustig van hetgeen je ziet, of zie je misschien dingen die voor je kleuter met veel fantasie eng gevonden kunnen worden. Praat hierover met je kind, misschien wil hij inspraak hebben, of dingen zelf knutselen, zodat zijn kamertje een deel van hemzelf wordt, waarin hij zich thuis voelt. Zie mijn blog: kinderkamer inrichten.

9 Stoppen met spelen

Laat weten dat het bijna tijd is om naar bed te gaan. Zo kunnen kinderen nog hun spel afmaken en aan het idee wennen dat ze over 5 minuten moeten stoppen met waarmee ze bezig zijn. Ook is het verstandig dat kinderen iedere avond rond dezelfde tijd naar bed gaan.

10 Speelgoed opruimen

Ruim samen speelgoed op. Wat ze gebouwd of gemaakt hebben kan op een kastje gezet worden. Maak van het opruimen geen machtsstrijd, die tijdens het naar bed brengen verder gaat. Beter is om al op tijd op te ruimen en zo op een gezellige manier de dag af sluiten. Gezinsleden welterusten wensen. In badje, of wassen en tandjes poetsen. Dan fijn het pyjamaatje aan. Hierna kan je ervoor kiezen om op de bank een prentenboekje voor te lezen, maar zelf vond ik het altijd fijn om met de kinderen in 1 bed gezellig even voor te lezen.

Dit voorleesboek van kikker is heel geschikt voor kinderen vanaf 3 jaar. De illustraties zijn duidelijk en het verhaal is niet te spannend voor het slapen gaan.

11 Veranderingen in het leven van je kinderen

Kinderen verwerken ’s nachts alle prikkels die ze overdag opdoen. Dit is ook de reden dat kinderen vaak slaapproblemen krijgen, als er iets in hun leventje verandert: verhuizing, naar school gaan, scheiden van ouders, babybroertje of zusje. Praat veel met je kinderen over deze veranderingen, geef ze de gelegenheid om het te verwerken met behulp van spel en boekjes.

12 Spelletjes op de tablet e.d.

Het is beter dat je kind, vooral de laatste periode van de dag niet teveel op de tablet en dergelijke kijkt. Er komen op deze manier te veel prikkels in het kinderbrein binnen. Zie mijn blog: schermtijd kind.

13 Laten huilen bij slaapproblemen

Laten huilen of troosten? Dit is voor alle ouders een vraag. Belangrijk is dat je de verschillende huiltjes van je kind leert herkennen. Je hoeft echt niet meteen bij ieder huiltje op te springen, soms heeft je kindje even tijd nodig om weer in slaap te vallen. Als je kind echt huilt, omdat het overstuur is, of in paniek, is het logisch dat je gaat troosten.

14 Geluiden wel of niet bij slaapproblemen

Je denkt misschien dat het heel stil moet zijn in huis, als je kind slaapt, maar sommige kinderen slapen juist beter bij wat geluid dan bij stilte. Zo sliep mijn oudste dochter van toen 1 jaar een periode fijn in slaap terwijl de stofzuiger aan stond.

15 Spanning

Sfeer is erg belangrijk voor kinderen. Je denkt soms dat je gewoon doet, dat de kinderen niets aan je kunnen merken, terwijl je misschien een rotdag gehad hebt, of nog weg moet die avond. Toch gaan ze dan juist die avond moeilijker slapen. Dit is omdat je kind al je signalen opvangt, je kind merkt het aan je. Net als jij aan je kind merkt als er iets is, zal hij dit aan jou merken. Probeer daarom werkstress niet mee naar huis te nemen. Sluit de dag met je kind op een ontspannen manier af. Maak grapjes tijdens het eten, knuffel tijdens het pyjamaatje aantrekken, zing kinderliedjes tijdens het badderen. Wat zal je kindje zich geliefd voelen als hij of zij lekker slaperig in het bed ligt!

16 Kinderen willen graag zelfstandig zijn

Laat ze zoveel mogelijk zelf doen, ze kunnen zelf een schone onderbroek en de pyjama aantrekken. Geef ze een compliment dat ze dat allemaal al zelf kunnen. Houdt er wel rekening mee, dat zelf doen wat meer tijd zal kosten.

17 Afscheid bij slaapproblemen

Alle kinderen in zijn of haar eigen bed, kusje en dat was het afscheid. Als er nog iets vergeten is, houd je het kort, want pas op dat je niet telkens voor nog een kusje, of een slokje water terug moet. Hier mag je beslist duidelijk in zijn.

18 Doorspreken van de dag 

Sommige ouders vinden het fijn om voor het slapen gaan de dag door te nemen met hun kind. Dit kan een gezellige afsluiting van de dag zijn, maar het kan ook zijn dat er probleempjes naar boven komen, waarvan je eigenlijk dacht dat die al opgelost waren. Bijvoorbeeld: een ruzietje wordt weer uitgesproken, of het vallen en de geschaafde knie worden weer besproken. Zo kan het gebeuren dat juist het tegenovergestelde bereikt wordt en je kind met een naar gevoel in bed ligt. Ook grotere problemen, zoals pesten en ander verdriet moeten als het kan niet in bed besproken worden. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat het onbesproken moet blijven, hier moet zeer zeker veel aandacht aan gegeven worden. Ik heb hier ook een blog over geschreven: Mijn kind wordt gepest.

19 Slapen bij papa en mama in bed

Sommige ouders vinden het ook geen probleem dat hun dreumes peuter of kleuter, wanneer ze angstig en/of eenzaam zijn de ouderslaapkamer opzoeken. Misschien is het dan een idee om een extra bed of  matras op de grond op te maken, zodat je kind lekker bij je in de buurt kan zijn, zodat jij en je kind weer snel in kunnen slapen. Bedenk dat als ze ouder worden dit vanzelf niet meer willen. Je weet natuurlijk wel dat je geen zeer jonge kinderen bij je in bed moet laten slapen. Hiervoor zijn tegenwoordig fijne kinderbedjes, die je naast je grote bed kan schuiven. Deze co-sleper kan naast het bed van de ouders geschoven worden. Zo kan je baby op een veilige manier ’s nachts dicht bij jullie slapen.

20 Wees consequent!

Alle tips zullen niet werken als je er maar even aan werkt. Zoals bij alle opvoedingsaspecten, is ook hier consequent gedrag erg belangrijk. Ook moet natuurlijk je partner zoveel mogelijk dezelfde bedtijd regels gebruiken.  Soms duurt het wel een week, of zelfs 14 dagen, voordat je resultaat ziet. Hoe fijn zal het zijn, dat de slaapproblemen verleden tijd zijn en dat je eindelijk een avond hebt samen met je partner. Hoe fijn zal het zijn dat jezelf ook weer een goede nachtrust krijgt, zodat je overdag weer voldoende energie hebt om een leuke ouder te zijn.

Kies uit bovenstaande tips, die tips die passen bij jou en je kind. Laat je niet van de wijs brengen door goed bedoeld advies van buren, andere ouders en opa’s en oma’s. Denk dat ieder kind wel een fase heeft dat het slapen minder goed  gaat. Hoe groter jij dit probleem maakt, hoe groter dat het wordt. Geloof me het gaat over! Laat je kindje weten dat het veilig is en geliefd. Gebruik de tips consequent en ik weet zeker dat deze slaapproblemen bij dreumes peuter en kleuter opgelost zullen worden.

Als je meer informatie wilt, over bv hoe laat ik mijn peuter een middagslaapje doen, of slaapregressie, of hoe een dagschema van een peuter eruit zou kunnen zien, kijk dan naar mijn blog: Hoeveel slaap heeft je kind nodig?

Als kinderen slaapproblemen hebben, hebben ouders dit ook.