Hoe belangrijk het voor kinderen is om zintuiglijk bezig te zijn heb ik al in vorige blogs benoemd. Dus ouders haal je kind voor de tv weg en berg de tablet ook maar op, want…… we gaan zoutdeeg maken. Dit kunnen kinderen heel goed zelf en is ook nog eens leerzaam: wegen, meten, zwaarder, lichter, meer, minder, veel, weinig. 1,2,3 of 1e, 2e, 3e, laatste, mengen, mengkom, deegrol, kleuren, enzovoort. Als kleuterjuf zie ik achter alle activiteiten, die natuurlijk ook gewoon erg leuk zijn, de leermomenten. Het allerbelangrijkste van het spelen met sensopatisch materiaal, is dat het ontspant, omdat je met heel veel zintuigen tegelijk met materiaal bezig bent dat vervormbaar is. slijm maken, verf maken 

Kind en stress

Juist in deze tijd, waarin ook veel kinderen een vol programma hebben, is het maken van en het spelen met zoutdeeg erg ontspannend. Waarom spelen kinderen toch zo graag met: klei, slijm, verf, scheerschuim, zand en water en al het materiaal dat vervormbaar is? Bij het spelen met dit materiaal gebruiken ze zoveel mogelijk zintuigen. Het materiaal heeft geen vaste vorm, dus kunnen ze hun fantasie en creativiteit kwijt. Door het knoeien, vormen en kneden ontspannen de kinderen en raken ze eventuele spanning en stress kwijt. Wat leuk zou het zijn om zo’n activiteit een middagje samen met mama en/of papa aan de keukentafel te doen?

Kinderen die te veel bezig zijn met een smartphone of tablet kunnen risico’s lopen in hun ontwikkeling, waarschuwt Peter Nikken, bijzonder hoogleraar Mediaopvoeding aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. volgens onderzoek van de Volkskrant

Dus: aan het werk! Het fijne is, dat je waarschijnlijk alle ingrediënten in huis hebt om zoutdeeg te maken: water, zout, meel en wat slaolie, of andere olie.

Recept zoutdeeg:

• 3 kopjes of 300 gram meel
• 1 kopje zout
• 1 kopje of 100 ml water

Bereiding:

Doe 3 kopjes meel en 1 kopje zout in een mengkom.

Doe daar een flinke theelepel olie bij.

Schenk er telkens wat van het water bij en kneed het deeg, totdat het de goede substantie heeft.

Als het te droog is, doe je er nog een klein beetje water bij en als het te plakkerig blijft, kan je er nog iets meel bij doen. Goed kneden en klaar is je speeldeeg.

Als je het zoutdeeg een kleurtje wilt geven, is het handig, wat kleurstof ( waterverf, of voedingskleurstof) vooraf door het water te mengen, voordat je gaat kneden.

Zelf klei maken

Als de kinderen vakantie hebben, of een langere periode vrij zijn, is zelf klei maken een geweldige activiteit Allereerst is het mengen en kneden een ontspannen bezigheid, verder is natuurlijk het resultaat geweldig. Ik maak het regelmatig met de kleuters van mijn klas. De klei is heerlijk smeuïg en de kleuters kunnen het goed verwerken met de materialen die we ooit voor play dough besteld hebben. Deze klei staat gegarandeerd voor uren speelplezier en het grote voordeel is, volgende keer maken we gewoon weer nieuwe, maar dan net iets anders.

Als je daar geen zin in hebt, of gewoon de tijd niet voor is de echte Play-doh de fijnste speelklei die je kan kopen.

Wit zoutdeeg maken

Zoutdeeg gemaakt met bloem droogt wat gelig op. Je kan ook spierwit zoutdeeg maken. Hiervoor heb je geen bloem, maar maïzena nodig. Ook zijn de verhoudingen anders:

1 kopje maïzena

1 kopje water

1 kopje zout

Doe deze 3 ingrediënten samen in een pannetje en roer het met een garde al wat door elkaar.

Zet het pannetje nu op het vuur en blijf roeren, totdat het mengsel egaal dikker wordt, nog even blijven roeren op een laag vuurtje. Nu is het mengsel als een dikke puree.

Zet het vuur uit en laat het mengsel wat afkoelen. Hierna moet je het nog een tijdje met je handen kneden totdat het deeg lekker aanvoelt en niet meer plakkerig is.

Nu kan je ermee aan het werk. Dit witte zoutdeeg zal waarschijnlijk iets plakkeriger zijn dan gewoon zoutdeeg. Als je het met de deegroller wil uitrollen kan je er beter eerst folie over leggen.

Als het te droog wordt kan je nog even kneden met vochtige handen.

Je kan het gewoon in de lucht laten drogen, maar je kan het ook op 75 graden in de oven bakken.

Zoutdeeg schilderen, welke verf?

Als er iets gekleid is van het zoutdeeg, kan je het met gewone waterverf schilderen. Laat eerst het kleiwerkje dan wel enkele uren drogen in de zon, op de verwarming, of in de oven. Hierna kunnen de kinderen het met waterverf beschilderen. Het is verstandig om het hierna nog een tijdje te laten drogen, afhankelijk van de dikte. De volgende plakkaat verf is geschikt om door de klei te mengen, maar ook om de reeds hard geworden resultaten te schilderen.

Glutenvrij zoutdeeg maken

Voor de kleuterklas maak ik glutenvrij zoutdeeg, omdat ik kinderen in de klas heb met een glutenallergie. Dit is ook niet moeilijk.

Ingrediënten:

• 1 deel maizena
• 2 delen baksoda
• 1,5 deel water

Doe alles bij elkaar in een pannetje en volg de gebruiksaanwijzing van wit zoutdeeg maken. (Dit moet ook warm gemaakt worden).

Zoutdeeg bakken

De resultaten kunnen ook in de oven gebakken worden. Wijs de kinderen erop, als ze bijvoorbeeld benen aan een poppetje van zoutdeeg willen plakken, de verbindingen even met iets water nat maken, dit maakt de verbinding sterker als het resultaat droogt.

Dunne voorwerpen van zoutdeeg kunnen 1 uur op 100 graden gebakken worden. Dikkere figuren moet je na 1 uur even omdraaien en daarna nog een half uur bakken op 100 graden, Af laten koelen in de oven met de deur op een kier, zo droogt het nog verder. 

Natuur-speeldeeg

Hoe leuk is het voor je kinderen om de natuur te betrekken bij het werken en maken van zoutdeeg. Laat ze velgekleurde bloemetjes plukken en fijn knippen. De kleuren zullen zich met de klei prachtig vermengen. Ook kunnen ze takjes, stenen en schelpen uit de natuur verwerken in hun werkstukken.

Met de kinderen van mijn kleuterklas heb ik vorig jaar boommonstertjes gemaakt. Ze mochten een bal zoutdeeg uitsmeren op een boomstam. Hierna zochten ze steentjes en takjes, bladeren, bloemen… om deze in de uitgesmeerde bal te drukken. Zo maakten ze ogen, neus, mond en haren.

Werken met zoutdeeg

Alles wat een kind, of misschien jezelf, van klei kan maken, kan hij of zij ook van zoutdeeg maken. Ik heb op Pinterest een bord met allerlei voorbeelden. Maar laat je kind eerst het materiaal ontdekken door ermee te experimenteren: kneden, mengen, rollen, balletjes maken. Kinderen gaan vanzelf iets bedenken wat het wordt, of wat ze gaan maken. Als je al snel met mooie voorbeelden komt, worden ze misschien ontevreden over hun resultaat. Ga ze ook niet teveel helpen, maar zit erbij, geniet van hetgeen ze doen en speel mee.

Zoutdeeg of brooddeeg bewaren

Soms wordt zoutdeeg, brooddeeg genoemd. Als dit brooddeeg bedoeld is om mee te kleien en er veel zout in zit, wordt er hetzelfde als zoutdeeg mee bedoeld.

Omdat er zoveel zout in zit, is dit zoutdeeg goed te bewaren in een afgesloten bakje. Zo blijft het wel een week of langer goed. Wel kan het zijn dat, als je kind er na enkele dagen weer mee gaat spelen, het iets plakkerige geworden is, omdat het zout vocht aangetrokken heeft. Dit lost je eenvoudig op, door er weer wat meel door te mengen. Als het vaak gebruikt is, of er andere dingen door gemengd worden is het minder lang te gebruiken.

Zoutdeeg ideeën

De ideeën zijn onuitputtelijk. Allereerst kun je natuurlijk zoutdeeg maken met glitters, of zoutdeeg maken met tandpasta, of met een ander geurtje of kleurtje. Ook is het mooi om als je voorwerp klaar is, er spuitlijm op te doen en er wat glitters op te strooien. Je kan een stuk zoutdeeg met de deegrol uitrollen en in strijkkraaltjes drukken. Van deze mooie plaat kan je repen snijden en een potje of bakje mee versieren.

Zoutdeeg knutselen

Hier nog enkele voorbeelden van wat je kinderen allemaal met speeldeeg zouden kunnen maken

Pepernotenklei maken

Rond de sinterklaastijd is het erg leuk om zoutdeeg te maken, dat op pepernotendeeg lijkt en zelfs naar pepernoten ruikt! Je gebruikt dezelfde verhoudingen als met gewoon zoutdeeg. Als kleurmiddel kan je er voedingskleurmiddel in doen, of een beetje plakkaatverf. Als je geen bruin hebt maak je bruin met rood, en groen en een beetje geel. De belangrijkste ingrediënten zijn nu: speculaaskruiden en/of kaneel. Hierdoor gaat je deeg heerlijk naar speculaas ruiken. Laat de kinderen alles goed mengen en kneden en dan kunnen ze aan het werk: Pepernoten en koekjes boetseren! Het leuke is dat je het natuurlijk ook kan bakken in de oven. Zo hebben ze ‘nepkoekjes’ om mee te spelen. Meer leuke tips in Sinterklaasfeest met kinderen.

Zoutdeeg figuren voor Kerstmis maken

Rol met een deegrol, of lege glazen fles de klei uit en druk er koekvormpjes in uit. Bijvoorbeeld: sterren, kerstboompjes, paddestoelen, rondjes. Deze kan je versieren met gekleurde klei en in de oven bakken. Als het goed droog is, is het mooi om er een beetje spuitlak (haarlak kan ook) op te spuiten, zodat het mooi blijft glanzen. 

Heel mooi zijn ook de figuren voor waxinelichtjes: Maak een bolletje klei (ongeveer de maat van een halve gehaktbal) Druk dit wat platter en druk er in het midden een waxinelichtje in met een aluminium bakje. Staat dit stevig, dan kan de klei versiert worden bijvoorbeeld met kraaltjes, schelpjes, steentjes, noem maar op. Goed laten drogen. Wat zal dit mooi staan op tafel tijdens het Kerstdiner.

Bij ons thuis….

Laatst heb ik nog met mijn schoondochter en kleinkinderen gezellig een middagje aan de keukentafel zitten kleien. Eerst gingen we samen verschillende kleuren zoutdeeg maken. Het grootste deel lieten we ongekleurd, want de bedoeling was om samen brood en koekjes te maken voor het bakkerswinkeltje, dat ze al eerder van een grote doos geknutseld hadden.

Nadat er genoeg koekjes en broodje waren gingen de kinderen verder met groente en fruit: komkommers, citroenen, prei, bananen, ze waren niet meer te stoppen, totdat alle klei op was. De resultaten gingen in de oven. De volgende dag heb ik de broodjes, koekjes, groenten en fruit even bij hun langs gebracht. Ik dacht: ‘dan speel ik even mee, dat ik brood bij hun ga kopen’. Maar helaas: de grote doos was geen bakkerswinkel meer maar…. een tractor. Gelukkig had de jongste een oplossing: De groente en het fruit moest in een schoenendoos en deze doos werd met een touwtje aan de tractor gemaakt. Zo gingen ze naar de winkel, die onder de tafel was, en kon ik daar alsnog wat fruit en groenten kopen.

Met deze marktkraam kunnen je kinderen eindeloos spelen. Hoe leuk is het voor je kinderen om met hun zelfgemaakte fruit, koekjes, e.d. deze kraam in te richten, zelf geld te knippen en zo hun spel steeds mooier te maken.